伯爵携手杨幂揭幕Possession系列全新作品暨形象短片
 |
| Hy L?p c? ??i | |
|---|---|
| ?λληνικ? Hellēnik? | |
 | |
| Khu v?c | các vùng c?n ??ng ??a Trung H?i |
| Phan lo?i | ?n-?u
|
| H? ch? vi?t | Linear B (th?i Mykenai) Ch? Hy L?p |
| M? ng?n ng? | |
| ISO 639-2 | grc |
| ISO 639-3 | grc (bao g?m t?t c? gia ?o?n tr??c hi?n ??i) |
| Glottolog | anci1242[1] |
 L??c ?? Hy L?p c? ??i c?a Homeros | |
Ti?ng Hy L?p c? ??i là hình th?c ti?ng Hy L?p ???c s? d?ng trong th? k? 15 TCN ??n th? k? 3 TCN. ???c nói b?i ng??i Hy L?p c? ? nhi?u giai ?o?n khác nhau: th?i k? s? khai (th? k? 15 TCN – th? k? 12 TCN), th?i k? t?m t?i (th? k? 12 TCN – th? k? 8 TCN), th?i k? c? phong (th? k? 8 TCN – th? k? 5 TCN), và th?i k? c? ?i?n (th? k? 5 TCN – th? k? 3 TCN).
Ti?ng Hy L?p c? là ng?n ng? b?n ??a c?a Hómēros và c?a nh?ng nhà hi?n tri?t và s? gia Hy L?p c? vào th? k? 5 TCN. ?nh h??ng c?a ng??i La M? c?ng ?óng góp nhi?u t? m??n vào t? v?ng ti?ng Anh và ?? ???c coi là tiêu chu?n trong h? th?ng giáo d?c và ki?n th?c Th? gi?i ph??ng Tay vào th?i k? Ph?c h?ng. Bài vi?t này ch? y?u ch?a th?ng tin v? các S? thi và th?i k? C? ??i v? ng?n ng? này.
Trong th?i k? Hy L?p hóa (300 TCN) Ng??i Hy L?p c? ?? b?t ??u th?ng d?ng ti?ng ph? th?ng, ???c coi nh? là m?t giai ?o?n l?ch s? riêng bi?t, m?c dù d?ng c? nh?t có s? t??ng ??ng v?i ph??ng ng? Attic và d?ng g?n ?ay nh?t sáp nh?p vào ti?ng Hy L?p trung ??i. Có m?t s? khu v?c còn nói ti?ng Hy L?p c?, trong khi ti?ng Attic phát tri?n thành ti?ng Koine ph? th?ng.
Ph??ng ng?
[s?a | s?a m? ngu?n]Ti?ng Hy L?p c? là m?t ng?n ng? ?a tam, chia thành nhi?u ph??ng ng? khác nhau. G?m nh?ng ph??ng ng? khác nhau nh? ti?ng Attica và ti?ng Ionia, ti?ng Aeolia, ti?ng Nam Akhaia, và ti?ng Dōrismos, và nhi?u ti?ng khác. M?t vài ph??ng ng? ???c tìm th?y trong các tài li?u c? ???c s? d?ng trong v?n th?, các ti?ng còn l?i ch? ???c ch?ng th?c trong ch? kh?c.
Ti?ng Hy L?p c?a Homeros n?i b?t nh?t trong các ph??ng ng? Hy L?p c? là d?ng v?n h?c c?a ti?ng Hy L?p th?i c? phong (ch? y?u l?y nhi?u t? ? Ionia và Aeolia) ???c dùng nhi?u trong các s? thi nh? Iliad và Odyse, và nhi?u bài v?n th? c?a nhi?u nhà th? khác. Ti?ng Hy L?p Homeros có s? khác bi?t ?áng bi?t ?áng k? v? ng? pháp và cách phát am t? ti?ng Attica c? và nh?ng ph??ng ng? c? khác.
Ngu?n g?c và hình thái c?a h? ng?n ng? Hy L?p ch?a ???c hi?u r? vì kh?ng có nhi?u b?ng ch?ng ch?ng minh. M?t s? gi? thuy?t nói v? cách mà các nhóm ph??ng ng? Hy L?p có th? ?? tách ra t? nhi?u t? ng?n ng? g?n gi?ng ti?ng Hy L?p t? ngu?n g?c chung ti?n ?n-?u và th?i k? c? ??i, ti?ng có r?t nhi?u ?i?m chung nh?ng có s? khác bi?t ? m?t vài chi ti?t. Ph??ng ng? duy nh?t ???c ch?ng th?c t? th?i k? này là ti?ng Hy L?p Mykenai, nh?ng li?u có liên quan hay kh?ng v?i các ph??ng ng? và các hoàn c?nh trong l?ch s? có th? ?? t?n t?i ? m?t d?ng khác.
Các h?c gi? tin r?ng nhóm các ng?n ng? Hy L?p th?i c? ??i ?? t?n t?i ?au ?ó vào kho?ng n?m 1120 TCN, vào th?i k? Dorian xam l??c - và s? xu?t hi?n ??u tiên c?a chúng d??i d?ng ch? cái vi?t chính xác b?t ??u vào th? k? th? 8 tr??c C?ng nguyên. Cu?c xam l??c s? kh?ng ph?i là "Dorian" tr? khi nh?ng k? xam l??c có m?t s? m?i quan h? v?n hóa v?i ng??i Dorian l?ch s?. Cu?c xam l??c ???c bi?t là ?? di d?i dan c? ??n các vùng Attic-Ionic sau này, nh?ng ng??i t? coi mình là h?u du? c?a dan c? ?? di d?i ho?c tranh giành v?i ng??i Dorian.
Ng??i Hy L?p vào th?i ?i?m này tin r?ng có 3 nhóm ng??i chính ? Hy L?p - Doris, Aeolis và Ionis (và ng??i Athens), m?i ng??i có ph??ng ng? xác ??nh và ??c tr?ng c?a h?. Cho phép h? giám sát Arcadian, m?t ph??ng ng? mi?n núi khó hi?u, và Síp, xa trung tam c?a h?c thu?t Hy L?p, s? phan chia ng??i và ng?n ng? này khá gi?ng v?i k?t qu? ?i?u tra kh?o c? h?c-ng?n ng? hi?n ??i.
_en.svg)
Các vùng phan b? ti?ng Hy L?p c?:[2]
- Nhóm Tay
- Dorismos Tay B?c
- Epirus
- Elis
- Dōrismós Nam
- B?c Akhaios
- Achaea
- Magna Graecia
- Dorismos Tay B?c
- Nhóm Trung
- Nhóm ??ng
?m v?
[s?a | s?a m? ngu?n]Ph? am
[s?a | s?a m? ngu?n]| ?m m?i | ?m r?ng | ?m m?c | ?m h?u | ||
|---|---|---|---|---|---|
| ?m m?i | μ (m) |
ν (n) |
γ (?) |
||
| ?m b?t | ?m b?t nh? |
β (b) |
δ (d) |
γ (ɡ) |
|
| am b?t n?ng |
π (p) |
τ (t) |
κ (k) |
||
| am b?t h?i |
φ (p?) |
θ (t?) |
χ (k?) |
||
| ?m xát | σ ? ζ (s) ? (z) |
η (h) | |||
| ?m rung | ρ (r) |
||||
| ?m trung l??i | λ (l) |
||||
/z/ là tha am v? c?a /s/, dùng tr??c các ph? am kêu, và ??c bi?t trong t? h?p /zd/ ???c vi?t nh? zêta (ζ). ?m /r?/ (r kh?ng kêu) ???c vi?t nh? rho v?i h?i m?nh (?) có th? là m?t tha am v? c?a /r/.
| Tr??c | Sau | ||
|---|---|---|---|
| kh?ng tròn | có tròn | ||
| Kín | ι i ? i? |
υ y ? y? |
|
| N?a kín | ε ? ει e ? e? |
ο ? ου o ? o? | |
| N?a m? | η ?? |
ω ?? | |
| M? | α a ? a? | ||
Vào th? k? 4 TCN, /o?/ ???c ??c sang /u?/
Hình thái
[s?a | s?a m? ngu?n]
Tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarstr?m, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, biên t?p (2013). "ti?ng Hy L?p c?". Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ Newton, Brian E.; Ruijgh, Cornelis Judd (ngày 13 tháng 4 n?m 2018). "Greek Language". Encyclop?dia Britannica.
 | Bài vi?t liên quan ??n ng?n ng? này v?n còn s? khai. B?n có th? giúp Wikipedia m? r?ng n?i dung ?? bài ???c hoàn ch?nh h?n. |
.jpg){kind=small} | Bài vi?t liên quan ??n Hy L?p c? ??i này v?n còn s? khai. B?n có th? giúp Wikipedia m? r?ng n?i dung ?? bài ???c hoàn ch?nh h?n. |